Powojenną historię gospodarki kapitalistycznej można z punktu widzenia zmian w układzie sił podzielić na dwa okresy: pierwszy ? obejmujący lata pięćdziesiąte do początku lat siedemdziesiątych; drugi ? od połowy lat siedemdziesiątych do początku lat osiemdziesiątych. W okresach tych jako rezultat nierównomiernego rozwoju gospodarki kapitalistycznej dokonały się istotne zmiany w układzie sił światowej gospodarki kapitalizmu. Pierwszy okres charakteryzował się narastaniem niekorzystnych dla USA tendencji w rozwoju gospodarczym, w wyniku których znacznie spadł udział USA w produkcji przemysłowej świata kapitalistycznego, zmniejszyła się rola tego kraju w gospodarce kapitalistycznej. Równocześnie ukształtowały się w tym czasie dwa równoległe centra gospodarki światowej kapitalizmu, których znaczenie poważnie wzrosło. Chodzi tu o Europę Zachodnią (przede wszystkim kraje EWG) oraz Japonię. Zilustrujemy te tendencje danymi statystycznymi.
