System ochrony

W okresie transformacji gospodarczej i przechodzenia do gospodarki rynkowej w wielu przypadkach zapalną przyczyną konfliktów stał się brak wypłacalności pracodawcy spowodowany upadłością przedsiębiorstwa lub brakiem środków finansowych. Wprawdzie prawo upadłościowe zalicza należności pracownicze do kategorii uprzywilejowanych w pierwszym rzędzie, zaspokajanych z masy upadłościowej (obok kosztów postępowania upadłościowego, likwidacji i innych), niemniej jednak taka ochrona okazała się niewystarczająca. Uregulowanie tej kwestii zbiegło się z uchwaleniem w tej mierze konwencji nr 173 Międzynarodowej Organizacji Pracy. W związku z występującą pilnie potrzebą została w 1993 r. wydana ustawa o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, która tworzy określony system ubezpieczeniowy dla realizacji tej ochrony. Ustawa powołała Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, wyposażony w osobowość prawną w dyspozycji kierownika urzędu pracy i podległych mu organów wojewódzkich. Dochód tego Funduszu został oparty na składkach pracodawców oraz zwrocie kwot wypłaconych świadczeń pracowniczych, które uda się następnie ściągnąć z niewypłacalnych pracodawców. Nadzór i kontrolę nad działalnością Funduszu powierzono Radzie Funduszu jako organowi o charakterze samorządowym, do kompetencji której należy w szczególności zatwierdzanie planu finansowego i sprawozdania z jego wykonania oraz ocena działalności i wykorzystania jego środków.